Balagtasan | Ano ang Susi sa Pag-unlad: Edukasyon o Kayamanan?

Copyright © 2023 Jennings Arrison. All rights reserved.

Tema: Ano ang Susi sa Pag-unlad: Edukasyon o Kayamanan?

| UNANG TINDIG |

PAGSISIMULA NG LAKANDIWA:

Isa na namang umaga na mapagpala

Handog at alay ko para sa ating madla,

Lalo na sa mga makikisig at magaganda

Nating mga panauhing buhat pa sa hilaga.

Karangalan kong maparito

Muli rito sa entablado,

Nitong tanghalang nirerespeto

Ako'y muling magiging kabado.

Dati'y lulong sa, ops! Hindi droga

Kundi lulong at adik sa kaniya,

Ngayo'y inyong magiging Lakandiwa

Itong binibini sa puso't diwa.

Sa mundong kayraming pintuan

Alin ba ang dapat kong buksan?

Anong susi ba ang dapat kong makamtan

Na magbubukas sa'kin sa kaunlaran?

Madalas sabihin ng aking magulang

Na mas mainam kung may pinag-aralan,

Ngunit tila nadadala sa kahirapan

Napapaisip na magtrabaho na lamang.

Hindi ko alam ang pipiliin

Litong-lito na itong damdamin,

Hindi mawari ang uunahin

Sapagkat walang ibig sayangin.

Nais ko lamang ay matulungan

Aking pamilya sa kahirapan,

Nawa'y mapakinggan ang dinaramdam

Nitong prinsesa sa inyong harapan.

MAMBABALAGTAS 1 (Edukasyon):

Sa mundong ating kinabibilangan

Ari-aria'y hindi kailangan,

Pagkat kasaganahan ay hatid ng karunungan

Kayamanang 'di mananakaw, ni 'di masasayang.

LAKANDIWA:

Paumanhin po sa'yo, binibini

Maaari bang pangala'y masabi?

MAMBABALAGTAS 1 (Edukasyon):

Lingkod n'yong nagbabalik sa tanghalan

Mariang Karunungan ang pangalan,

Mag-aral ka nang maigi't 'wag mag-alangan

Sapagkat walang dudang lamang ang may alam.

MAMBABALAGTAS 2 (Kayamanan):

Huwag kang maniwala sa huwad na katuturan

Pagkat iniisip niya lamang, bulsa'y magkalaman

Kung ako pa sa iyo ay magtrabaho ka na lang

'Pag kumita ka'y tiyak sasaya yaong magulang.

LAKANDIWA:

Mawalanggalang na, ginoo

Ngunit sino naman po kayo?

MAMBABALAGTAS 2 (Kayamanan):

Ang dali mo namang makalimot

Ako ito, si Pepe de Piso

Naninindigan sa kayamanan, kaya ngayon ay mas yumaman

Sabihin mo lang 'yong kailanga't mabibili ng pera ko 'yan.

| IKALAWANG TINDIG |

LAKANDIWA:

Tama ba ang pagkakarinig ko

Mariang Karunungan, Pepe de Piso?

Ang matalik na "magkatoto"

Naku! Ang laking tulong nito.

Ang isa'y sa kaalaman ay sagana

Habang bulsa naman ng isa'y tumaba,

Ang mundo'y kay liit talaga

Ba't pa tayo nagkita-kita.

Hala! Wala na akong magagawa pa

Tila dikta talaga 'to ng tadhana,

Nawa'y kasagutan ay magbunga

Mula sa dalawang aso't pusa.

Kalabitin ang nasa iyong kanan

Sampalin naman ang nasa kaliwa,

Isang masigabong palakpakan

At pwede na tayong magsimula.

TINDIG NG MAMBABALAGTAS 1 (Edukasyon):

Hindi ko mawari kung bakit kailangan pang pagtalunan

Para sa kinabukasan, kasaguta'y edukasyon lamang,

Tanging yamang maihahandog ng ating magulang

Ngunit hindi 'to mananakaw ng kahit sinoman.

Aanhin mo ang kayamanan kung salat ka naman sa kaalaman

Oo nga't ito ay mahirap ngunit ito nama'y pangmatagalan,

Sa edukasyon tayo mamuhonan, walang bahid ng kasakiman

Ang susi ng kinabukasan, sa edukasyon lamang makakamtan.

TINDIG NG MAMBABALAGTAS 2 (Kayamanan):

Ano bang mapapala mo sa silong ng paaralan?

Bukod sa pagod at antok, bulsa mo pa'y huhuthutan.

Nag-aaral ka? Para saan? 'Diba para yumaman.

Hindi mo man aminin ngunit 'yan ang katotohanan.

Katotohanang nakapila sa labas ng kompanya

Libo-libo ang nakapagtapos ngunit nakatengga,

Subalit edukasyon ay bukambibig pa rin ng dalaga

Magagaya sa kanya 'pag ang tinta'y ginawang bitamina.

| SAGUTAN SERYE |

MAMBABALAGTAS 1 (Edukasyon):

Nagsalita ang batang tila kinulang sa sustansya

Marami kang pera pero nangangayayat ka yata,

Kung ako pa sayo'y sa paaralan ay pumasok ka

Dali! 'Eto ang susi't baka sa hangi'y liparin ka.

MAMBABALAGTAS 2 (Kayamanan):

Aanhin ko iyang susi ng edukasyon mo

Kung meron naman akong maraming duplikado?

Kung ako pa sa'yo, mukha mo ang asikasuhin mo

Na sa sobrang laki ay kasinlapad na ng pinto.

MAMBABALAGTAS 1 (Edukasyon):

Hoy! Buto't balat.

Halika rito at ituturo ko sa iyo.

Ang tamang asal na 'di kayang bilhin ng pera mo,

Sa kalansing ng barya, naging kataka-taka

Mukha'y kasintulis ng durian na korteng mangga.

MAMBABALAGTAS 2 (Kayamanan):

Magtuturo ng tamang asal ang isa ring namimintas

Para lang magpatawa, nandamay ka pa ng mga prutas,

Sa sobrang pag-aaral, halata na gutom ka na

Heto't humigop ka muna ng tinolang diploma.

MAMBABALAGTAS 1 (Edukasyon):

Bulalas na ang kapintasan nitong ginoong nasa harapan.

Huwag mong masyadong diinin sa pagbalangkas at baka buto mo ay kumalas.

Sa paghigop, ay salamat nalang

At baka kung ano-ano pa ang ipinaglalagay mo r'yan.

Nangungulelat ka pa naman

Baka ang asukal ay sa asin iyong napagkamalan.

MAMBABALAGTAS 2 (Kayamanan):

Alam ko na kung ba't ayaw mo'kong tigilan

Baka kasi gusto mo saki'y makahiram,

Ng salapi para sa iyong matrikula

Sampung libo? Pagkatao mo? Magkano ba?

LAKANDIWA:

Mawalanggalang na po’t sumusobra na yata kayo

Isiping nasa harapan tayo ng maraming tao.

MAMBABALAGTAS 1 (Edukasyon):

Edukasyon ang gamitin mo.

MAMBABALAGTAS 2 (Kayamanan):

Hindi! Kayamanan ang kunin mo.

MAMBABALAGTAS 1:

Edukasyon!

MAMBABALAGTAS 2:

Kayamanan!

MAMBABALAGTAS 1:

Edukasyon!

MAMBABALAGTAS 2:

Kayamanan!

LAKANDIWA:

Kalapastanganan!

Hindi ko na maatim pa ang inyong kawalang-galang.

Ipagpaumanhin ang tinuran

Ng dalawang makatang nagtagisan,

Wari’y sila’y nadala lamang

Sa bugso ng nararamdaman.

Gayunpaman sila’y nararapat papurian

Sapagkat sa huli’y nanatiling nanindigan,

Sa kasamaang palad ay kailangan ng tuldukan

Buksan na ang panapos nitong ating balagtasan.

| IKATLONG TINDIG |

LAGOM NG MAMBABALAGTAS 1 (Edukasyon):

Gawin natin siyang halimbawa, yaman ay nakasasama

Likas na sa katauhan na kahit sino’y kinukutya,

Edukasyon ang kailangan nang ‘di magaya sa kanya

Na kahit man yumaman ka, paa pa ri’y nasa lupa.

Ang perang sinasabi mo’y nasa paligid lang

Makakamtan pagkalabas sa silid-aralan,

At sa pagdating ng oras na ikaw ay nakapagtapos na

Kaya mong gumawa ng pera, ‘di gaya niya na kinikita pa.

LAGOM NG MAMBABALAGTAS 2 (Kayamanan):

Kung masama ang yumaman

Ba’t hangad ng ‘yong magulang,

Walang mali sa pagyaman

‘Yan ay nasa tao lamang.

Ang sabi mo’y ang pera’y nasa paligid lang

Kung ganoon, sabihin mo kung nasaan ‘yan,

Makinig ka sa’kin iho’t sa kanya’y ‘wag palilinlang

Gagawin ka lang niyang bakang araw-araw gagatasan.

PAGWAWAKAS NG LAKANDIWA:

Husto na ang nadinig at ang aking nasaksihan

Kahit papaano’y parinigan niyo ay may laman.

Ikaw, binibing Mariang Karunungan

Walang dudang edukasyon ay kailangan,

Sapagkat aanhin pa ang kayamanan

Kung hindi mo ito maipagyayaman.

At ikaw naman, ginoong Pepe de Piso

Kayamanan ay hangad ng maraming tao,

Ikaw ang dahilan kung ba’t tayo

Ang mismong nagbabanat ng buto.

Pagyamanin ang iyong kaalaman

Nang maging maalam sa kayamanan,

At ang pagiging maalam sa kayamanan

Katibayang napagyaman ang kaalaman.

Kaya’t tapusin na ang iringan

At simulan niyo nang magkamayan,

At kayo’y maging magkatuwang

Sa paghubog ng kinabukasan.

Kaya sa pamamagitan ng kapangyarihang

Iginawad sa'kin bilang tagapamagitan,

Aking napagpasyahang magkakaroon lamang ng kalutasan

Kung kapwa edukasyon at kayamanan ay magiging magkatuwang.

Ang pasiya ko sa hidwaang ‘to,

Susi sa kaunlara’y ating matatamo

Kung pareho kayong magbubukas sa ginintuang pinto.